امروزه استفاده از آزبست در بسیاری از کشورهای جهان ممنوع شده است و بنابراین کارخانهها به دنبال ساخت مواد نسوزی هستند که جایگزین آزبست شوند. ورقههای کلینگریت یکی از جایگزینها معرفی شده میباشند که به علت خصوصیات حرارتی و فشاری مطلوب محبوبیت بالایی دارند. در این مقاله میخواهیم به معرفی ورق کلینگریت بدون آزبست بپردازیم، با انواع آنها آشنا شویم و کاربردهای آنها در صنایع گوناگون را بهتر بشناسیم.
ورق کلینگریت بدون آزبست چیست؟
ورقهای واشر فشردهای میباشند که از الیاف مصنوعی، لاستیک طبیعی، مواد پرکننده و رنگ ساخته شدهاند. این مواد تحت فشار و درجه حرارت بالا فشرده شده و به ورق تبدیل میشوند.
ورق کلینگریت بدون آزبست معمولا مقاومت مطلوبی در برابر حرارت و فشار بالا دارد و قادرند در برابر آب، بخار، نمک، روغن، حلالها، آب دریا، اسیدها و سایر مواد شیمیایی ساختار خود را حفظ کنند.
این ورقههای فشرده برای آببندی و مقاومت در برابر حرارت ایده آل میباشند و نیاز به آزبست را برطرف مینمایند. این ورقها را با اسامی دیگری همچون ورق ویکتوریا یا ورق واشر نیز میشناسند.
ساختار و مواد تشکیلدهنده ورق کلینگریت بدون آزبست
ورق کلینگریت بدون آزبست شامل فیبرهای غیر آزبستی مثل فایبر گلس و فیبرهای آرامید میباشد که با پلاستیک ترکیب شدهاند. این ترکیب باعث ایجاد مقاومت حرارتی و فشاری میشود.
میزان ترکیب مواد آلی و غیر آلی با لاستیک و فایبرگلس عامل تعیینکننده نوع ورق میباشد و با تغییر میزان این مواد نسبت به یکدیگر، طیف گستردهای از ورقهای کلینگریت شکل میگیرد که هر یک ویژگیهای مکانیکی مختص به خود را دارند.
در بازار، ورقههای کلینگریت بدون آزبست در دو شکل بدون سیم و حاوی سیم عرضه میشود. تفاوت این دو در وجود رشته سیمهای استیل یا فولاد در داخل ساختار ورقه میباشد. نوع سیم دار در مقایسه با نوع بدون سیم، خواص مطلوبتری از خود نشان میدهد.
کاربردهای ورق کلینگریت بدون آزبست
ورق کلینگریت بدون آزبست به دلیل خصوصیات حرارتی مطلوب و مقاومت فشاری مناسب، در صنایع بسیاری مورد استفاده واقع میشود. این ورقهها در تماس با آب، بنزین یا گاز طبیعی تغییر ساختار نمیدهند و برای استفاده در محیطهایی که مملو از این عناصر میباشند مناسب هستند.
برش این مواد معمولا آسان و تمیز میباشد و تطبیقپذیری این ورقههای در جاهای مختلف ایده آل است. مواد بدون آزبست در کمپرسورهای هوا، متورهای دیزلی، خطوط لوله، پوشش شیرآلات، موتورهای انفجاری و بسیاری دیگر محیطهای صنعتی در دریایی کاربرد دارند. چند مورد از رایجترین صنایعی که از این مواد استفاده میکنند، شامل موارد زیر میباشند:
- صنایع نفت و گاز
- صنایع شیمیایی
- صنایع پتروشیمی
انواع مواد غیر آزبستی
مواد غیر آزبستی که برای ساخت ورقههای نسوز استفاده میشوند معمولا نووس، کلینگر و یا گارلوک هستند. بسیاری از ورقههای حاوی این مواد قادرند دماهای بالا تا 450 درجه سانتیگراد را تحمل کنند.
امروزه کلینگر نقش پررنگتری دارد و بنظر میرسد در مقایسه با نووس از محبوبیت بالاتری برخوردار است. در زیر به تفکیک این دو نوع ماده غیر آزبستی شایع میپردازیم:
نووس( Novus): ورقههای نووس از موادی همچون N30، N34، N49 و N10 تولید میشود. نووس عموما مقاومت خوبی در برابر اسیدها، نفت و اغلب سوختها دارد.
نووس در کلاسهای مختلفی عرضه میشود و تمام این کلاسها از استانداردهای بریتانیا تبعیت میکنند. این ورقهها در ضخامتهای 0.4،0.5،0.8،1،1.5،2 و 3 میلیمتر عرضه میشوند و طول و عرض ورقهها عموما 2m در 1.5 میباشد.
کلینگر(Klinger): در ساختار ورق کلینگریت بدون آزبستی مشاهده میشود. کلینگر عمدتا از موادی همچون c4400، c4430، c4324و c4500 ساخته میشود و تمامی کلاسهای آن از استانداردهای بریتانیا تبعیت میکنند. کلینگر قابلیت ترمیم مطلوبی دارد، در برابر حلالها، روغن، گاز، بخار و بسیاری از اسیدها و قلیاها ساختار خود را حفظ میکند.
در برابر نفوذ گازها مقاومت نشان میدهد. عملکرد آببندی مطلوبی دارد. یک ماده نچسب میباشد و از این نظر دردسری ایجاد نمیکند. نصب و کار کردن با ورقههای کلینگریت غیر آزبستی با چالش خاصی همراه نمیباشد و ساده است.
حذف و جداسازی ورقههای کلینگریت راحت میباشد. این ورقهها در ضخامتهای 0.4،0.5،0.8،1،1.5،2 و 3 میلیمتر عرضه میشوند و طول و عرض ورقهها عموما 2m در 1.5 میباشد.
انواع ورقههای نسوز بدون آزبست
امروزه بر حسب مصارف و نیازهای گوناگون صنعتی، انوع متفاوتی از این ورقهها معرفی شدهاند که در زیر به بررسی هر کدام میپردازیم.
ورق واشر کلینگر تفلن (PTFE): این نوع حتی در فشارهای سطحی پایین نیز سختی خود را حفظ میکند و حتی اگر در دماهای متوسط یا شدیدا پایین نیز نسبت به اسیدهای قوی و محلولهای آلکالینی قوی مقاومت دارد.
ورق واشر کلینگر لامینت گرافیتی(kingler graphite laminate gasket): این نوع در طیف دمایی گستردهای قابل استفاده میباشد و میتواند از -200 درجه سانتیگراد تا 550 درجه سانتیگراد را تحمل کند، به علاوه لامینتهای گرافیتی قادرند در برابر طیف وسیعی از مواد شیمیایی ساختار خود را حفظ نمایند.
این نوع همچنین هنگام جدا شدن از فلنج، چالش خاصی را برای کاربر ایجاد نمیکنند و حتی در صورت قرار گرفتن در دماهای بالا، باز هم به سطح چسبندگی ندارند. انواع لامینتهای گرافیتی شامل این موارد میشوند: SLF، SLS، PSM، PDM، TSM، XSM.
ورق کلینگر لامینت درخشان میلم(Kingler milam glimmer laminates): یک ماده آببندی نرم میباشد. آببندی در درجه حرارتهای بالا با چالشهای زیادی همراه میباشد و ورقهای میلم برای تسهیل نمودن این چالشها طراحی شدهاند. این نوع قادر است طیف دمایی تا 900 درجه سانتیگراد را به صورت مداوم تحمل کند و در ساخت لولههای خروجی، توربینها، توربوشارژرها و خطوط سوخت کاربرد دارد.
نتیجه گیری
ورق کلینگریت بدون آزبست خصوصیات ایده آلی دارد. این ورقها قادرند طیف گستردهای از دما را تحمل نمایند و در برابر آب، نمک و مواد شیمیایی تغییر ساختار نمیدهند. امروزه این مواد در صنایع گوناگونی به کار میروند و جایگزین آزبست شدهاند.
اینفوگرافی ورق نسوز کلینگریت بدون آزبست
بررسی تخصصی ورق کلینگریت بدون آزبست
ورق کلینگریت بدون آزبست
ورق کلینگریت بدون آزبست Non-Asbesto klingrit Sheet نوعی از ورق کلینگریت می باشد که در ساخت آن از آزبست استفاده نشده است. ورق نسوز کلینگریت از لحاظ مواد اولیه اصلی در دو نوع وجود دارد.
ورق کلینگریت آزبست و ورق کلینگریت بدون آزبست. ورق کلینگریت بدون آزبست با تاثیر گرفتن از نام انگلیسی خود ، ورق نان آزبست نیز نامیده می شود. در ورق کلینگریت بدون آزبست به جای پودر آزبست از مواد اولیه دیگری مانند کربن ، کولار ، سرامیک ، آرامید ، فایبرگلاس و … استفاده می شود.
ورق کلینگریت آزبست به دلیل قیمت مناسب و خواص بالای آزبست بسیار پر کاربرد تر می باشد. ولی با توجه به سمی و سرطان زا بودن آزبست ، استفاده از آن در بسیاری از کشور های جهان ممنوع می باشد.
به این دلیل انواع گوناگون ورق کلینگریت بدون آزبست به سرعت در حال جایگزین شدن نوع آزبست دار آن می شود. و روز به روز به کیفیت و کارایی آن افزوده می شود.
تفاوت ورق کلینگریت بدون آزبست با آزبست
این دو ورق از لحاظ کیفیت و کارایی شبیه هم می باشند. با توجه به پیشرفت هایی که در تولید ورق کلینگریت بدون آزبست شده است ، کارایی های این محصول افزایش پیدا کرده است.
رنج تحمل دمایی هر دو مدل از منفی ۱۱۰ تا ۵۵۰ درجه سانتی گراد می باشد. البته این مقادیر را می توان با افزودن مواد دیگری به ساختار آن ، افزایش داد و تحمل حرارتی را در هر دو مدل بالا تر برد.
آزبست ماده ای سمی می باشد که به ذرات بسیار ریزی تبدیل شده و وارد ریه هایمان خواهد شد. در صورتی که موادی که در ساخت ورق کلینگریت بدون آزبست مورد استفاده قرار می گیرند ، دوست دار محیط زیست بوده و هیچ ضرری برای فرد و سایر جانداران ندارد.
قیمت ورق کلینگریت بدون آزبست نسبت به مدل آزبست دار بیشتر می باشد. زیرا پودر آزبست ارزانتر بوده و به وفور در طبیعت یافت می شود. ورق هایی که با آزبست ساخته می شوند ، به دلیل خاصیت آزبست محکم هستند.
ولی ورق کلینگریت بدون آزبست از با اینکه از مواد با استحکام بالا استفاده می کند ، ولی باز هم استحکام و مقاومت آن به اندازه آزبست نبوده و برای افزایش مقاومت آن از موادی مانند ، گرافیت ، کربن ، تفلون و … در ساختار آن استفاده می شود.
با توجه به سمی بودن آزبست تولید کنندگان محصولات نسوز در تلاشند تا محصولاتی بدون آزبست و با کارایی بهتر از آزبست تولید کنند. ورق کلینگریت بدون ازبست به دلیل بهداشتی بودن در تمامی محیط ها از جمله منازل ، بیمارستان ها و مکان های صنعتی قابل استفاده است.
در صورتی که ورق کلینگریتی که با پودر آزبست ایجاد شده است برای منازل و محیط های بهداشتی قابل استفاده نمی باشد. در دستگاه هایی که با فشار بالا سرو کار داریم از ورق کلینگریت بدون آزبست استفاده نمی شود. و باید از نوع ازبست دار استفاده کرد. ولی مقاومت کششی آن نسبت به نوع آزبست دار آن بالاست.
تولید ورق کلینگریت بدون آزبست
مراحل تولید ورق کلینگریت بدون آزبست کاملا شبیه مراحل تولید آزبست دار آن می باشد. فقط به جای آزبست در آن از مواد دیگری از قبیل سرامیک ، فایبرگلاس ، آرامید ، کربن و … استفاده می شود.
در ساخت ورق کلینگریت بدون آزبست ابتدا مواد اولیه ای که قرار است به جای آزبست مورد استفاده قرار گیرد با توجه به نوع آن می تواند با موادی از قبیل روغن سیلیکون ، گرافیت و یا مواد دیگری ترکیب شود.
سپس این مواد با نسبت مشخصی با رزین هایی از قبیل نیتریل ، SBR ، NR و … ترکیب خواهد شد. و در انتها برای تولید نهایی وارد کوره ها جهت پخت می شود.
بعد از خارج شدن از کوره ، این مواد با دستگاه پرس در ضخامت های مشخص و استاندارد پرس شده و در ابعاد منظمی برش داده می شود. بعد از این مرحله می توان آن را مورد استفاده قرار داد و یا ویژگی های آن از قبیل قدرت تحمل حرارت ، استحکام ، مقاومت در برابر سایش و خوردگی را بهبود بخشید.
در این گونه موارد اطراف ورق کلینگریت بدون آزبست را با سیم های فولادی از جنس استیل ، نیکونل و … می پوشانند. این مواد ویژگی های بیان شده را تا حد قابل قبولی افزایش می دهند.
مخصوصا چون این آلیاژ ها ضد زنگ می باشند ، استفاده از آن در ساختار ورق نسوز باعث می شود ورق کاملا ضد زنگ شده و بتوان از آن به عنوان واشر در تجهیزاتی که در داخل آب قرار می گیرند و نیز در تجهیزاتی که در رطوبت زیاد قرار دارند ، مورد استفاده قرار داد.
انواع ورق کلینگریت بدون آزبست
ورق کلینگریت را با توجه به اینکه از مواد مختلفی ساخته می شود ، می توان از جنبه های مختلفی دسته بندی کرد. در این قسمت آن را از لحاظ مواد اولیه که به عنوان جایگزین آزبست مورد استفاده قرار می گیرد ، مورد دسته بندی قرار می دهیم.
موادی که می تواند به عنوان جایگزین آزبست مورد استفاده قرار گیرد ، سرامیک ، کولار ، آرامید ، کربن ، تفلون ، گرافیت و … می باشد. در ادامه چند نوع از ورق کلینگریت بدون آزبست که با این مواد اولیه ساخته می شود بیان می کنیم.
البته همانطور که در پاراگراف مربوط به نحوه تولید ورق کلینگریت بدون آزبست بیان کرده ایم ، علاوه بر این مواد اولیه ، مواد مکمل دیگری از قبیل روغن سیلیکون ، گرافیت و مواد لاستیکی از قبیل استایرن بوتادین ، نیتریل ، سیم های اینکونل ، استیل و … در ساختار آن مورد استفاده قرار می گیرند و ویژگی های دیگری به آن افزوده و یا ویژگی های قبلی را بهبود می بخشند.
ورق کلینگریت بدون آزبست فایبرگلاس
ورق فایبرگلاس Fiberglass در ساخت ورق کلینگریت بدون آزبست مورد استفاده قرار گرفته و از آن به عنوان جایگزین آزبست استفاده می شود. ورق فایبرگلاس کامپوزیتی از لاستیک پلی استر ، الیاف شیشه ، رنگ و … می باشد.
و دارای قدرت تحمل کشش و فشار قوی می باشد. چون فایبرگلاس به صورت ورقه مانند می باشد ، می توان با قرار دادن لایه های مختلف آن بر روی یکدیگر ویژگی های مختلف آن را کنترل کرد.
فایبرگلاس نسبت به حجم آن وزن کمی داشته و انعطاف پذیر است. و در برابر آب و هوا مقاوم می باشد.این محصول استحکام کششی بالایی دارد. از این محصول علاوه بر تولید واشر در صنعت خودروسازی ، ورزشی و هواپیما سازی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده به دلیل بهداشتی بودن ، در لوله های آب آشامیدنی ، لوله های فاضلاب ، آبگرمکن ها و نیروگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
ورق کلینگریت بدون آزبست سرامیکی
سرامیک ماده جامدی است که در دمای بالا ایجاد می شود. سرامیک ماده ای سخت ، مقاوم در برابر خوردگی بوده و در عین حال شکننده است. خواص سرامیک ها باعث استفاده آن در ساخت ورق کلینگریت بدون آزبست شده است . ویژگی های آن عبارتند از : مقاومت شیمیایی بالا ، تحمل حرارتی زیاد ، رسانای الکتریکی کم ، استحکام بالا.
این ویژگی ها کاملا شبیه ویژگی های آزبست بوده و جایگزین خوبی برای آن محسوب می شود. از طرف دیگر سرامیک ماده ای کمیاب نبوده و در بسیاری از کشور های جهان تکنولوژی استخراج و تولید آن وجود دارد.
زمانی که به این ماده ، مواد دیگری از قبیل روغن سیلیکون ، گرافیت ، رزین های پر کننده ، سیم های فولادی و … افزوده شود محصولی بسیار با کیفیت و با کارایی بالا خواهیم داشت.
ورق کلینگریت بدون آزبست تفلون PTFE
نام اصلی تفلون ، پلی تترا فلوئورو می باشد. این ماده بهداشتی بوده و جایگزین خوبی برای آزبست می باشد. تفلون نچسب بوده و ضریب اصطکاک بسیار پایینی دارد.
تفلون از لحاظ شیمیایی بی اثر بوده و در برابر خوردگی های شیمیایی مقاوم است. میزان تحمل حرارتی آن نیز ما بین ۲۶۰- تا ۲۶۰ درجه سانتی گراد می باشد. در ساخت ورق کلینگریت بدون آزبست اگر بجای آزبست از تفلون استفاده گردد ، باید با مواد دیگری از قبیل گرافیت ، سیم های فولادین و … مقاومت حرارتی آن افزایش داده شود.
تفلون خود مدل های مختلفی داشته و در مواردی که با مواد اسیدی و قلیایی سر رو کار داریم ، می توان از آن استفاده کرد. زیرا در برابر مواد شیمیایی بی اثر بوده و خورده نمی شود.
روانکاری این محصول بالا بوده و می توان از آن به عنوان آب بند استفاده کرد. تفلون در برابر اشعه ماوراء بنفش مقاوم بوده و در دراز مدت ماندگاری بالایی دارد . تفلون قدرت ضربه پذیری بالایی داشته و در برابر رطوبت نیز بی اثر است و زنگ نمی زند. این ماده در دما های پایین نیز تغییر شکل نمی دهد.
ورق کلینگریت بدون آزبست آرامید
در تولید ورق کلینگریت بدون آزبست آرامید ، به جای پودر آزبست از فیبر و یا همان الیاف آرامید به جای آزبست استفاده می شود. آرامید الیاف مصنوعی بوده و اصلی ترین ماده به عنوانجایگزین آزبست در صنایع مختلف می باشد.
این ماده در برابر حرارت مقاومت بسیار بالایی داشته و در ساخت محصولات نظامی کاربرد دارد. الیاف ارامید در برابر فرسایش ، مواد شیمیایی ، شعله های مستقیم آتش و انرژی تابشی مقاوم می باشد.
آرامید نارسانا بوده ولی در برابر اسید های آلی و نمک مقاومت خوبی ندارد. و بهتر است در صورت نیاز به واشر کلینگریت در آب های شور ، از ماده دیگری به عنوان جایگزین استفاده شود.
از طرف دیگر این ماده در برابر حلال های آلی مقاومت خوبی از خود نشان می دهد. این ماده در برابر اشعه فرابنفش نیز مقاوم نبوده و نمی تواند محافظ خوبی باشد. آرامید سر سخت بوده و استحکام بالایی دارد و علاوه بر استفاده در ساختار ورق کلینگریت بدون آزبست ، کاربرد های بسیار زیاد دیگری از قبیل ساخت پتو های ضد حریق ، لباس های آتشنشانی و … دارد.
ورق کلینگریت بدون آزبست کولار
الیاف کولار Kevlar از الیاف پارا آرامید ساخته شده و بسیار قوی و سبک می باشد. ویژگی اصلی کولار کشسانی بسیار بالای آن است. و علاوه بر اینکه در ساخت ورق کلینگریت بدون آزبست از آن استفاده می شود ، به عنوان مکمل نیز می توان از آن استفاده کرد. مقاومت این محصول در برابر سایش ، پارگی ، مواد شیمیایی ، شعله و حرارت مستقیم بسیار بالا می باشد.
استحکام این محصول بالا بوده و هدایت الکتریکی آن پایین است. این محصول پایدار بوده و در صورت آتش گرفتن ، خود خاموش کن است. در ساخت دو چرخه ، لنت ترمز ، هواپیما و … نیز از کولار استفاده می شود.
کولار در دما های پایین نیز مقاومت بسیار بالایی دارد و و می تواند در دما های پایین ساختار خود را حفظ کند. از کولار به دلیل استحکام بسیار بالا ، در ساخت وسایل ضد گلوله در تجهیزات نظامی از جمله جلیقه های ضد گلوله و انواع زره ها مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد های ورق کلینگریت بدون آزبست
ورق کلینگریت بدون آزبست را می توان در تمامی زمینه ها و صنایعی که از ورق کلینگریتی که از آزبست ساخته شده است مورد استفاده قرار داد. ولی توصیه می شود در از این محصول در دستگاه های با فشار کم استفاده شود.
البته چون می توان مواد اولیه ای که بدون آزبست می باشد را با استفاده از گرافیت ، سیلیکون ، انواع سیم ها و … مقاوم می کرد ، می توان از آن در تولید انواع واشر ، نیروگاه ها ، کمپروسور ها و … استفاده کرد.
تولید کنند گان محصولات نسوز به دلیل سمی و مضر بودن آزبست در تلاشند تا تولید و کارایی محصولات بدون آزبست را افزایش دهند. و آزبست را از چرخه تولید خارج کنند.
امروزه کارایی های فراورده های بدون آزبست تا حدی بالا برده شده اند که میزان مقاومت محصولات آن حتی از نوع آزبست دار بیشتر می باشد. اصلی ترین کاربرد ورق کلینگریت بدون آزبست در مراکز بهداشتی ، صنایع غذایی ، خطوط انتقال آب آشامیدنی ، مخازن آب ، دستگاه های صنایع داروسازی می باشد. زیرا در این امکان به دلیل اهمیت بسیار زیاد بهداشت استفاده از محصولاتی که در ساختار آن از آزبست استفاده شده باشد ممنوع می باشد.
علاوه بر این مکان ها از ورق کلینگریت بدون آزبست می توان در صنایع مختلف به عنوان واشر و آب بند استفاده کرد. برای مصارف خانگی و در شیر آلات نیز بهتر است از نوع بدون آزبست ورق نسوز استفاده گردد.
تصفیه خانه های آب آشامیدنی و نیز تصفیه خانه های فاضلاب از مکان هایی هستند که نیاز به آب بندی و واشر دارند. و بهتر است از ورق کلینگریت بدون آزبست در این صنایع استفاده کرد.
سوالات متداول ورق کلینگریت بدون آزبست
- ورق کلینگریت بدون آزبست در چه کشور هایی پر مصرف تر است؟
علت ساخت ورق کلینگریت بدون آزبست و استفاده از آن، حضوراین ماده سمی در نمونه های عادی این محصول است. ورق نسوز کلینگریت بدون آزبست برای جلوگیری از آثار مخرب و مضر ماده آزبست برای محیط زیست و سلامتی افراد تولید شده است. از آنجایی که استفاده از ورق های نسوز کلینگریت معمولا در کشور های اروپایی با ممنوعیت بیشتری مواجه است، به همین دلیل استفاده از آن در این کشور ها بیشتر است.
- از ورق کلینگریت بدون آزبست برای چه مواردی می شود استفاده کرد؟
از ورق کلینگریت بدون آزبست تقریبا می توان در تمام مواردی که از نوع عادی آن استفاده می شود استفاده نمود. صرفا باید در نظر داشته باشید که میزان تحمل فشار و استحکام ورق نسوز کلینگریت بدون آزبست مقداری از نوع آزبست دار این محصول کمتر است. از این ورق نسوز در موارد متعددی همچون ساخت واشر برای فلنچ ها، اتصالات انتقال آب و مایعات مرتبط با صنایع غذایی استفاده می شود.
- ورق نسوز کلینگریت بدون آزبست تا چه میزان توانایی تحمل فشار را دارد؟
ورق کلینگریت بدون آزبست دارای توانایی تحمل فشار و نیرو های خارجی تا 127 بار بوده و در زمینه مقاومت کشسانی دارای عملکرد خوبی می باشد.
منابع
https://kaliciconta.com.tr/en/asbestos-free-seals/non-asbestos-klinger-sheets
https://www.gteek.com/Gasket-Sheets/by-material/Non-asbestos-fibers?page=2